در حالی‌که میزان مصرف منابع تجدیدپذیر آب در هند ۳۳ درصد، چین ۲۹ درصد، اسپانیا ۲۵ درصد، آمریکا ۲۱ درصد و مصر با متوسط بارندگی کم و وابستگی شدید به رودخانه نیل ۴۶ درصد است اما در کشورمان سالانه بیش از ۸۵ درصد این منابع مصرف شده و با پیش خوری آن به بن‌بست رسیده‌ایم.
از سوي ديگر بيلان منفي سفره‌هاي آب زيرزميني از كمتر از 100ميليون متر مكعب قبل از انقلاب اكنون به سالانه بيش از 12ميليارد مترمكعب رسيده و اينها همه حق و حقوق نسل‌هاي بعدي است كه مصرف كرده‌ايم. آيااين حق را داريم؟! زياده‌خواهي‌هاي ما باعث شده تا نسل بعد را بسوزانيم.
بخشي از سوءمديريت حاكم بر مصرف منابع آب به وزارت نيروبازمي‌گردد چرا كه اين وزارتخانه به‌رغم آنكه سياستگذار بخش آب بوده تا‌كنون آمار و ارقام صحيحي از واقعيت‌هاي اين بخش حتي به سياستگذاران بخش كشاورزي ارائه نمي‌كرد اما اخيرا با انتشار برخي آمارها، واقعيت‌هاي وضعيت آبي كشور بر ملا شده است.
به‌رغم خشك شدن درياچه‌ها و رودخانه‌ها هنوز هم سوء مديريت در مصرف آب را شاهد هستيم. اكنون با وجود دريافت حدود 800ميليون مترمكعب آب زاينده رود از سرشاخه‌هاي كارون كم آبي در اين حوضه آبريز بيداد مي‌كند چرا كه توسعه بي‌رويه شهر اصفهان موجب شده با گسترش فضاي شهري، كارخانه‌هاي بزرگ فولاد‌سازي و كشت برخي محصولات مانند برنج، برداشت آب در مناطق بالادستي اين شهر افزايش يافته و آبي به مناطق پايين دست نرسد.
اين واقعيتي است كه در برخي نقاط ديگر كشورمان نيز وجود دارد. بايد با صرفه‌جويي در مصرف آب در مناطق بالادستي، فرصت استفاده از اين منابع به مناطق پايين دستي نيز داده شود، نه اينكه با مصرف بيش از 100درصدي اين منابع در مناطق بالادستي سهم ساير مناطق پايمال شود. از سوي ديگر شهرداري اصفهان به‌دليل توسعه بيش از حد اين شهر، صدها ميليون مترمكعب آب را صرف فضاي سبز كرده و در پايين دست خبري از آب نيست.
در كوتاه‌مدت بايد با خريد حقابه‌ها از كشاورزان و كاهش تدريجي مالكيت آنها بر منابع آب در ازاي پرداخت وجه مناسب، زمينه كاهش استحصال آب از منابع را فراهم كنيم. در واقع سياستگذاران منابع آبي كشور بايد با پرداخت اين هزينه‌ها براي سلب مالكيت كشاورزان و كاهش برداشت از منابع آبي، به جاي حفظ كشاورزي به فكر آينده كشور باشند. با اين شرايط بايد حداقل 40درصد حقابه كشاورزان با پرداخت بهاي روز به‌خصوص در حوضه آب‌هاي زير زميني خريداري شود تا شايد نسل آينده نيز سهمي حداقلي از منابع تجديدپذير آب داشته باشد.
- كارشناس حوزه آب
نظر شما